Nan a yega di drenta y horta den bo cas? Kibra bentana di bo negoshi? Of kisas destrui bo auto cu baranca of pasa un bloki door di bo windshield? Esaki ta situacionnan cu sigur no ta agradabel. Nan ta causa angustia y ademas e ta costa bo placa tambe pasobra bo tin pa saca cen pa drecha locual a daña of kibra. Molester y gasto. Kisas lo bo kier lubida e experiencia amargo aki mas lihe posibel. Pero asina mes kisas bo tin cu bay polis pa duna keho of declaracion of kisas nan ta yama bo como testigo. Tambe kisas tin hende cu “no kier problema” y ta laga e cos manera cu e ta y absorbe tur e gastonan.
Nos leynan penal of ley criminal ta brinda un recurso pa yuda e victima, den tipo di casonan asina. Ora e caso penal bin dilanti contra e sospecho di a comete un hecho castigabel, por ehempel esun cu a kibra un bentana pa horta den bo cas of esun cu a pasa un bloki door di bo windshield, ley ta permiti pa bo como victima “join” e caso. Ministerio Publico por yama bo y duna bo e oportunidad pa presenta y reclama e daño material y esun immaterial cu bo a sufri. Awor con bo ta haci esey?
Den e procedura aki, pa bo bin na remarca pa un suma di daño y prehuicio bo mester prueba e daño sufri. Esaki no ta e momento pa bin cu storianan largo of storia di fantasia. Bo mester presenta bo recibonan y comprobantenan di pago pa cada parti di e daño cu bo a sufri. Por ehempel: e gasto di cumpra y instala e windshield nobo. Kisas tambe e gasto pa stofzuig tur e glasnan kibra cu a cay den auto. Kisas si bo mester a huur un auto pa e dia cu nan mester a cambia e windshield. Si nan a horta na bo cas kisas e recibo di e porta of bentana cu bo mester a cambia plus e labor pa cambia esaki. Si tin prueba cu nan a daña of horta un television y no a hay’e bek, tambe lo por bin na remarca. Of kisas bo a perde un vuelo pasobra net e dia ey nan a horta na bo cas y a bay cu bo paspoort.
Tene cuenta si, cu den e procedura aki, mester por determina e daño den un forma simpel door di e hues. Presenta bo recibo y e comprobante di pago y splica cu e daño aki ta directamente relaciona cu e hecho castigabel cometi. Pa yuda cu esaki mi ta comparti un par di tip:
Entrega keho na polis di e hecho castigabel cometi. No warda.
Tuma nota di tur daño cometi. Saca potret cu fecha y ora
Warda tur recibo y prueba di pago. Scan y warda.
Ora di haci keho, bisa mesora cu bo lo kier pidi daño y prehuicio ora e caso bin dilanti.
Ademas di daño material, por pidi daño inmaterial tambe. Esaki por ehempel ta daño sufrí door di spanto of trauma. E montante lo wordo determina a base di e particularidad di cada caso.
Awor manera nan di “gana ta nada cobra t’e cos”. Con bo ta haci haya bo cen si e persona bay cera? Wel, e cobramento ta otro aspecto pero cu e sentencia den man ta hopi mas facil pa cobra. Tambe hues por dicidi cu si e persona no paga e suma e ta bay cera of su sentencia ta bira mas largo. Kisas e ultimo aki lo por ta un incentivo pa cumpli toch cu e sentencia.