ATL

Duna placa na un politico? Not a good idea!

March 21, 2022

Politico y placa

Politiconan semper mester di placa. Ora nan ta den gobierno nan ta dispone di placa di pueblo pa inverti of gasta. Ora nan drenta den politica como nobato nan ta depende di placa di comercio of particular pa por paga pa nan campaña of plataforma politico. Sin esaki nan no por yega den gobierno of na un posicion den parlamento. Ora nan ta den oposicion y den parlamento nan tin un salario y di esey nan ta biba. Hopi di nan ta haya un salario hopi mas halto cu nan lo por gana den sector priva of den sector publico. Asina mes nan mester di mas placa pa campaña pasobra nan ta considera e salario ey como personal y no pa campaña. Nan ta bisa: mi ta haci esaki pa pueblo, dus pueblo mester paga. Esunnan cu ta den oposicion of hasta cu nan partido ta den gobierno mester placa di comercio of simpatisantenan particular pa por core campaña pa por sigui draai.

Ley di financiamiento di partidonan politico 

E mesun politiconan ey – cu tipicamente ta papia hopi, bisa nada y haci nada –  nunca a percura pa bin ley of regla pa reglamenta financiamiento di partidonan politico. Straño kisas pero asina ta! En realidad e no ta straño, e ta logico. Ningun politico activo kier traha un ley cu ta bay strob’e di haci politica manera semper e ta custumbra di haci. E politico Arubiano ta custumbra y ta haya masha normal pa tin su fundacion pa haci fundraising. Dicon? Pasobra como fundacion e ta zona mas legitimo y comercio ta considera un donacion como un gasto operacional mescos cu un donacion na un fundacion cu ta traha pa un bon causa. Cu e fundacion di un politico ta haci un bon causa of cu ta promove democracia ta mas bien un storia di Compa Nanzi. E fundacion di un politico tey pa saca placa di e saco di pueblo (particular y comercio) y pone den man di e politico pa e haci todo por todo pa e yega na poder, sea poder pa su partido of poder pa e como minister of miembro di parlamento. 

Fundacionnan politico

Den un caso penal recien, corte tanto di prome instancia y di apelacion, a constata cu un politico tabata uza placa di su fundacion politico pa metanan personal. Mi ta duda cu esaki ta un incidente isola pero mi ta kere mas bien cu esaki ta e practica of custumber entre politiconan. Tuma placa sin duna cuenta. 

  • Nos por haci e pregunta cuanto di e fundacionnan politico aki überhaupt ta cumpli cu e obligacion legal pa tene un administracion drechi?
  • Cuanto politico ta transparente cu nan tin un fundacion? 
  • Cuanto di e politiconan ta dispuesto pa ta transparante y publica di ken nan a haya placa y cuanto? 
  • Y cuanto di e fundacionnan politico aki ta traha un relato financiero y ta asina transparente pa haci esaki publico.

Cu bo tin un ley cu ta obliga esaki por ta un excuus pa nos politiconan cu tur ta claim di ta mas integro cu e otro. Curioso ta cu e lidernan maximo di e partidonan mes no ta den directiva di e fundacionnan aki. Ta manera cu nan kier beneficia y dispone di e placa pero na mes momento mantene poco distancia di e fundacion y su fundraising pa asina si cos bay robes por bisa “mi no tabata sa di nada”. Ken si ta den e directiva, wel esey ta reserva pa ruman, famia of otro peon of soldaat cu ta leal na su lider y cu no lo cuestiona uzo di e fondonan ni tampoco di unda e cen ta bin basta e yega pa paga pa sticker, t-shirt, bandera, borchi, bitter, flus pa debate, etc.

Supervision

Awor lo ta bon pa e politiconan aki y nan fundacionnan ta bou di supervision di un instancia independiente, capas y cu conocemento. Asina por sigura cu cos ta cana nechi y e reputacion di Aruba como pais wordo protehi. Ademas di esaki tin e riesgo cu of sea sumanan cash of sumanan di fuentenan desconoci por wordo uza pa drenta e sistema financiero cu metanan ilicito. Mirando tur esaki kisas lo ta un bon idea pa pone tur partido politico y politiconan y fundacionnan politico bou di supervision di Banco Central. Banco tin amplio experiencia den supervisa dunado di servicio financiero y no-financiero y facilmente lo por agrega e politiconan como suhetonan di supervision. Cu no ta asina na otro pais no ta problema of excuus pa no hacie na Aruba. After all, nos ta unico, nos ta innovativo, nos ta resiliente, etc. etc, si nos kier nos por haci esaki y ta un ehempel pa mundo henter!

Fundacion fraccion den parlamento

Un otro tipo di fundacion cu mester wak bon ta esunnan di e fraccionnan den parlamento. Ya caba Ministerio Publico mester a interveni, a marca un parlamentario como sospechoso y interog’e pa e bin splica dicon el a saca placa di e fundacion y pase pa su cuenta personal. Voorschot? Voorschot di kico? E fundacion ni por paga su gastonan direct? Anywy, ora e caso aki bin dilanti mesa berde nos lo mira kico corte lo opina di e actonan ey. Aki nos lo por mira tambe si e directiva tabata serio of soldaatnan politico leal?

Nan pidi bo placa, wak bo caya!

Ultimo añanan nos por a mira casonan penal unda politiconan y nan simpatiantenan y coordinadornan a haya nan mes bou di investigacion pa motibo di contribucion politico. Den cuadro di e columna aki mi a tira un bista riba e casonan te awor. No solamente na e sentencianan pero tambe na e detencionnan. Nos por a nota cu hendenan/comerciantenan cu a haci un of otro forma di donacion na un politico a pasa un mal rato. Sea nan a wordo sentencia of landsrecherche a drenta nan cas y bay cu nan computer, laptop, IPad, telefoon, iPad di famia y hera hasta celular di nan pareha of yiu. Y si nos para aki so kere mi locual wordo tuma den beslag incluyendo celular y computer lo pasa hopi luna sino ta hopi aña prome bo haya nan bek. Awor como comerciante abo ta willing pa paga e prijs aki pasobra b’a contribui cu un politico? E buki rifa of BBQ diripiente a sali manera hopi caro! Awor imagina bo polis mester interoga bo of cera bo. No rabia cu e brothernan di landrecherche ni e brother PG. Nan ta haci nan trabou. Ta bo nomber y bo placa a aparece den buki di un politico. Bo kier evita tur esaki? Facil. Bisa no na tur politico y tur nan fundacionnan cu ta bin pidi bo placa, ya e ora bo no tin cu worry cu nada. Bo por pidi cualkier pemiso trankil pasobra ningun fiscal lo por bisa cu bo a haya e permiso pasobra bo a duna placa. Bisa e politico, bo kier haya placa na un manera legal? Pasa un ley y regla esaki bon, den un forma transparante. Por ehempel, stipula cu mester documenta y publica tur donacionnan, sea den placa of material dentro di 24 ora cu e wordo haci. Ya esaki ta na conocemento di e comunidad mesora. Den un caso asina mi ta sigur cu nos politiconan integro y comerciantenan sin double agenda no lo tin problema cu e tipo di transparencia aki.

Bo derecho, no un fabor

Corda cu como ciudadano bo tin e derecho di haci cualkier peticion na cualkier minister. Esaki no ta mara na si b’a duna placa of no. Esun cu bisa bo cu si of cu ta drop bo un hint den e direccion ey, ta corupto. No acepta esaki, denucie di biaha. Si bo no para e cuenta, ora e yega na bo, bo mes lo yuda pa e cancer aki sigui plama.

Conclusion: bisa no!

Mi conclusion, ya cu te ora bin ley adecua, no duna ningun politico placa, no matter con nan presenta esaki na bo. Si bo hacie toch, dal bay. Pero no keda straña ora polis bin bati na bo porta y bo haya bo marca como sospechoso, cera conoci cu e celnan na warda di polis y hera wordo condena tambe. Mientrastanto e politico of su partido ta sigui draai manera nada y nan si no lo contribui cu bo door di por ehempel yuda bo paga gasto di abogado! E choice ta di bo. Bisa si of bisa no. Pero wak bo caya!

Share on social media

Facebook
Twitter
LinkedIn