November 15th, 2021
Awendia tur hende tin un telefon cu camara den man y ta saca potret y filma bai gol. Hera un hende slip dal abou, mayoria hende ta core saca un pic of filma e caida en bes di saca un man yuda e pober cu probablemente a haya mal sla benta na suela. Awor tambe nos por wak aki aya borchi cu ta prohibi pa uza telefon of mas leu ainda, ta pretende di prohibi pa filma. Esaki por?
Derecho
Nos constitucion y tratadonan internacional ta protege e libertad di expresion, of e asina yama, libertad di acumula informacion. Pa e medionan di prensa esaki ta cay bou di e libertad di prensa. Ban sali for di e punto di bista cu, a base di esaki, bo tin derecho di saca potret, graba Tik Tok, bay “live” riba bo Facebook, etc. na momento cu bo tin un camara den bo man y bo ta riba sea un caminda publico (openbare weg) of un area publico (openbare ruimte). Den e areanan ey e derecho ta casi ilimita, a menos cu por ehempel, e ta stroba orden publico. Un ehempel di esaki ta cu mi ta para filma na un incidente y mi ta stroba polis di haci su trabou. Awor riba un area of caminda publico esunnan cu ta eynan ta consciente di esaki y como tal no tin un expectativa di privacidad. Bo kier privacidad, keda bo cas. Facil!
Limitacion?
Tur derecho tin un limitacion. E limitacion aki, un persona por tin, a base di su derecho di potret (portretrecht). Esaki ta bisa cu pa uzo di mi imagen, mi mester duna permiso. Awel, esaki no ta bay mes leu kisas cu bo ta kere. Bo no por bay jump cu bo roadpiece den carnaval na grandi, den un evento publico, riba caminda publico anto verwacht cu ningun hende mag saca of publica bo potret sin permiso. Awor si bo ta na bo cas anto nan saca bo potret cu un drone of un zoom lens anto bis abo cu nan ta bay public’e, bo por bisa “no” pero e chens ta grandi cu e lo wordo publica toch sin cu bo por haci mucho. Si bo por demostra daño sufri, en concreto, e ora si bo por tin un chens cu esey. Awor ta diferente si nan saca potret sin permiso di un persona conoci of un artista y bay comercialisa e potret ey sin permiso. Den un area cera cu no ta un area publico e derecho pa filma ta depende si tin un motibo suficiente pisa pa haci esaki. Kisas djis pa pret no pero pa raporta un incidente como un medio di prensa, si.
E badge
Awor maginabo bo ta miembro di prensa of un ciudadano normal y algo pasa riba caminda publico of area publico manera dilanti aeropuerto. Bo ta cuminsa filma of bay “live” anto un security guard di airport ta bin bisa bo cu bo mester stop. Kico haci? E edificio por ta tereno priva, pero ta trata di un area publico. Na mi parecer, ni e guard ni aeropuerto mes por stop un periodista of un ciudadano di filma. Kisas nan no ta eens, pero nan no tin e autoridad (bevoegdheid) di bisa bo stop. Awor, bo n’ por stop nan di papia, pero si bo no cumpli cu nan “instruccion”, nan no por tuma ley den nan mesun man y por ehempel pusha bo of kita e camara of telefon for di bo. Si nan haci esey, e ora nan tin un problema. Nan no mag viola e integridad di bo curpa, tampoco mishi cu bo propiedad of haci daño na esaki.
Tik Tok
Den e mundo di awendia filmacion ta algo masha normal. Sea bo ta un miembro di prensa, of bo ta un Tik Tokker, bo ta graba hopi y na diferente luga. Claro cu bo tin derecho pero cu tur derecho ta bin obligacion pa haci uzo di esaki den un forma responsabel. Tene cuenta cu e circunstancianan y interes di otronan cu pa un of otro motibo cay den bo lens. Haci bo trabou of practica bo hobby consciente. Si abo kier bay limita of stroba un hende di filma, pensa bo mes bon prome cu bo bay reis pecho, vooral si bo tin un badge di aluminiun cu bo doño di trabou a duna bo. E badge ta leuk, e uniform tambe, pero esey ainda no ta haci bo un polis!